Op deze natte herfstdag een wandeling voor mij bekend terrein: de Wamberg, Coudewater, het Sint Janspaadje, de Aa en het Maximakanaal. Dit alles aaneengeregen tot een mooie wandeling middels Trage Tocht Rosmalen. De herfsttinten op landgoed Coudewater en de Wambergh zijn fantastisch en op de bodem een bruine tint van de beukenbladeren. Op de achtergrond vaak het geluid van de dichtbij gelegen snelwegen maar voor de drukte rond Den Bosch is dit een prachtig uitstapje en een hele mooie wandeling.

Bedenker en routemaker Rutger Burgers over de wandeling: ‘We wandelen over twee fraaie landgoederen die we met elkaar verbinden over grasdijken en schouwpaden van de Aa, het Maximakanaal en de Groote Wetering. De stad is steeds dichtbij en dat hoor je, daar zijn we eerlijk in. Maar als je de lichte verkeersruis voor lief neemt kun je genieten van een heerlijke wandeling. Langs de Bernadettekapel op het kerkhof lopen we buurtschap Maliskamp uit. Een mooie eikenlaan leidt naar de Groote Wetering, die we een eindje over de grasdijk volgen om bij landgoed De Wamberg te komen. We benaderen het landgoed via een laantje met huize Eikenlust. Deze witte hoeve met fraai torentje is een oud speelhuis van De Wamberg. De familie gebruikte het vermoedelijk voor aangenaam verpozen. De Wamberg was eigendom van de familie Van Lanschot, maar kwam later in handen van de Belgische familie Van Rijckevorsel. Het landgoed heeft alle kenmerken van de landschapsstijl: weiden, vijvers, slingerende paden en imposante bomen. Ook voorbij het fraaie huis blijven we op het landgoed. We betreden het Sint Janslaantje, ooit met uitzicht op de befaamde kathedraal. Hoog op de dijk wandelen we in een heel ander landschap langs brede watergangen. De onverharde grasdijken brengen ons naar Landgoed Coudewater. Lange tijd was het een dubbelabdij van de orde der Birgittinessen en Birgittijnen. In 1870 werd het complex omgetoverd tot een ‘Maatschappij tot verpleging van krankzinnigen’. Het voormalige psychiatrische ziekenhuis krijgt nu een functie als groene, chique woonomgeving. De oude gebouwen als het nonnenklooster Mariënwater blijven gelukkig in tact. Aan het eind lopen we door bos, langs een vijver en een Lourdesgrotje terug naar het startpunt aan de Graafsebaan.’

Het landgoed Coudewater ligt de plaats Rosmalen waar in 1870 er een psychiatrische inrichting werd gevestigd. Het landgoed is ca. 87 ha. groot en omvat een monumentaal bomen- en gebouwenpark, een golfbaan, een hondentrainingsveld, landerijen en een natuurzwembad. Coudewater, ook Koudewater Couwater of Mariënwater genoemd, was een dubbelabdij van de orde der birgittinessen en birgittijnen. Het was het eerste klooster van deze orde in de Nederlanden en werd in 1434 gesticht door Milla de Kampen en Peter de Gorter. De laatste zou een visioen gehad hebben, waarin hij in een bijenkorf een uit bijenwas vervaardigd dubbelklooster en kapel had opgericht. Ze stichtten op het landgoed een instelling voor de verpleging van psychiatrische patiënten die de naam Coudewater kreeg. Het landgoed met psychiatrisch ziekenhuis werd later onderdeel van GGZ Oost Brabant. Het is in 2019 bestemd voor allerlei activiteiten op het gebied van wonen en werken en zal worden verkocht aan een projectontwikkelingsbedrijf.

Wamberg is een buurtschap en landgoed met kasteel bij Berlicum. Men spreekt altijd over De Wamberg, in plaats van Wamberg. De Wamberg is een bosrijk landgoed van ongeveer 182 ha groot. Er zijn speelhuizen, boerderijen, een tuinmanswoning en een koetshuis met een poort. Ook zijn er vijvers die onderling met elkaar in verbinding staan. Het gebied is in de tweede helft van de 14e eeuw ontgonnen. De Wambergse Hoeve (ook wel Grote Wamberg genoemd) is de oudste boerderij en dateert uit de 14e eeuw. In de 16e eeuw werd op De Wamberg een herenhuis gebouwd. In het huidig kasteel zijn daar nog sporen van terug te vinden. Tegen de hoeve is rond 1550 een koets- en jachthuis gebouwd. De toegangspoort is het enige recente onderdeel van de gebouwen, deze dateert van ongeveer 1900. De portierswoning dateert uit de 19e eeuw.

De Groote Wetering loopt van het natuurgebied Maashorst richting ‘s-Hertogenbosch, waar hij via de Zandvang, ten noorden van bedrijventerrein De Brand, in de Aa uitmondt. Het laatste deel is een oorspronkelijk riviertje, dat de scheiding vormt tussen de gemeenten ‘s-Hertogenbosch en Sint-Michielsgestel. Het oostelijk deel is gegraven. De waterloop is vermoedelijk in de 13e eeuw gegraven door monniken uit Vinkel die tot de orde der Wilhelmieten behoorden en bindingen hadden met het klooster Baseldonk te ‘s-Hertogenbosch. Daarom werd de Grote Wetering vroeger ‘Monniksgraeve’ genoemd. In de huidige vorm dateert de Grote Wetering van het begin van de 20e eeuw, toen ze werd uitgegraven om het omringende moerasgebied te ontwateren. Langs de Grote Wetering is in het begin van de 21e eeuw een ecologische verbindingszone aangelegd.

Het Sint-Janslaantje gaf vanuit het kasteel een mooi uitzicht op de Sint-Jan in Den Bosch. Het laantje is al herkenbaar op kaarten uit 1400. Over dit laantje werden goederen naar de stad vervoerd.

Aan de oostzijde van het terrein van Wamberg staat een schitterend bewaard gebleven speelhuis genaamd ‘Eikenlust’. Dit pand heette vroeger Nieuwe Wamberg en komt al voor in geschriften van 1370. In 1551 werd het woongedeelte van dit huis vervangen door in steen uitgevoerde vertrekken met een zeskantige traptoren. Deze stenen uitbouw werd ook wel speelhuis genoemd.

Via grote sifonbuizen stroomt de Aa onder het Maximakanaal door waarbij door een van de vier buizen vissen kunnen passeren. De Aa stroomt hierna richting Bossche wijken Aawijk-Zuid en Hintham.