Nederland Waterland en Rivierenland, deze wandeling laat dat op een mooie manier zien. Met ook de Hollandse Waterlinie, een prachtig kasteel en een stelsel aan waterlopen waar je kronkelend en gebruik makend van de verschillende veerdiensten doorheen loopt. Vestingstad Gorinchem is heel erg de moeite waard, compact, historisch belangrijk met tal van mooie gebouwen. De oversteek naar Slot Loevestein met de watertaxi is snel en leuk. Over de drukste waterweg van Europa is het druk met vrachtschepen en de boot manouvreert en behendig tussendoor. Het voetveer bij Woudrichem is ouderwets, nostalgisch en warm. De schipper wenst me nog een mooie wandeling die verder gaat richting Groesplaat. Zandstrandjes rechts en een uitgestrekt natuurgebied met immense wilgen, vissers op de kribben en een buizerd die boven me cirkelt. Een mooie wandeling die vestingsteden mooi aan elkaar koppelt met natuur, historie, water en rivieren.

Routemaker en bedenker Rob Wolfs over deze route: ‘We maken een bijzondere wandeling in de Vestingdriehoek. In deze strategische driehoek vinden we veel monumenten met een militaire achtergrond. Gorinchem, Woudrichem en Loevestein werden in de Tachtigjarige Oorlog uitgebouwd tot vestingen. Vanuit deze vestingen werden belangrijke inundatiesluizen en kwetsbare rivieroevers beschermd. We beginnen onze tocht over de fraaie vestingwallen van Gorinchem. Even een kleine afwijking naar de Merwede met zicht op de molen en een kleine rondgang door het historische centrum van de stad. We steken met de boot over naar Sleeuwijk. Volgt een mooie wandeling over graspaden door de uiterwaarden aan de zuidkant van de rivier in de richting van Woudrichem. Ook hier maken we een rondje over de vestingwallen met uitzicht op het stadje. Hierna kunnen we besluiten om met de boot terug te gaan naar Gorinchem, maar we kunnen ook nog een extrarondje Loevestein maken. Met het voet-/fietsveer naar het kasteel. We wandelen een ruig rondje dat ons in een wijde boog om Loevestein heen leidt, door een nieuw natuurgebied. Na dit natuurrondje kun je desgewenst een (betaald) bezoek brengen aan Slot Loevestein, met horeca. Dan weer terug met het voet-/fietsveer naar Woudrichem en de boot naar Gorinchem, waar we onze tocht afsluiten met nog een laatste stuk over de vesting.’

Gorinchem werd op 16 augustus 2021 door de ANWB uitgeroepen tot de allermooiste vestingstad van Nederland. De vesting ligt midden in het centrum van de stad en is heel goed bewaard gebleven. Gorinchem ligt aan de rivieren de Linge en de Boven-Merwede, met aan de overkant Sleeuwijk en Woudrichem. Men neemt aan dat Gorinchem is ontstaan doordat vissers en boeren rond het jaar 1000 een nederzetting stichtten op wat hoger gelegen land nabij een monding van de Linge in de Merwede. Gorinchem duidt op ‘Gorinks Heem’, dat wil zeggen de woonplaats van de Goringa, de mensen van Goro. De stad wordt voor het eerst genoemd in een document uit 1224 waarin Floris IV de Gorcumers de tolvrijdom in het gehele graafschap Holland bevestigt. Gorinchem was een belangrijke vesting in de Oude én de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het is de grootste vestingstad die nog helemaal intact is, de vestingwallen lopen helemaal rond. Je vindt er de Dalempoort uit 1957, de enige stadspoort die nog over is. Maar ook het Tolhuis met uitzicht op de Merwede, een zuidelijke bastion gebouwd om tol te  heffen en ‘t Oude Stadthuys, het voormalige stadhuis uit 1860.

De veren hebben in de regio van Gorinchem een belangrijke rol in het woon- en werkverkeer. Ook voor veel scholieren is de veerdienst dagelijks een vast onderdeel van hun fietsroute. Zo is er een veerverbinding tussen Gorinchem en de plaatsen Woudrichem en Sleeuwijk. En ook tussen Wourdrichem en Slot Loevestein word je met een pontje overgezet.

Woudrichem is een oude vestingstad aan de Merwede in het Land van Heusden en Altena. De plaats ligt aan de monding van de Afgedamde Maas in de Waal. Deze samenvloeiing is ook het ‘drieprovinciënpunt’ waar de grenzen tussen de provincies Zuid-Holland, Noord-Brabant en Gelderland bij elkaar komen. Er zijn meerdere verklaringen voor de oorsprong van de plaatsnaam Woudrichem. De eerste en meest waarschijnlijke uitleg stelt dat de plaatsnaam afkomstig is van ‘wald’ en ‘heim’, en duidt op een bosrijke omgeving. Een tweede uitleg is dat ene Heer Waldrik een huis oprichtte aan de oever van de Waal. Het oude deel van Woudrichem is als historische vestingstad in zijn geheel bezienswaardig is en is erkend als beschermd dorpsgebied. De belangrijkste monumenten zijn de Gotische Martinuskerk, De Gevangenpoort, Stellingmolen Nooit Gedagt en het Oude Raadhuis.

Woudrichem is ontstaan in de negende eeuw. Op een oeverwal, waar zich nu de Hoogstraat en de Molenstraat bevinden, ontstond een marktplaats. Rond het jaar 1000 verscheen, merendeels ten noorden van de Alm, een aantal nederzettingen die op Woudrichem waren gericht. In de veertiende eeuw was de stad zo uitgegroeid, dat de Heer van Altena, Willem VII van Horne, in 1356 stadsrechten verleende aan Woudrichem. In 1814 werd Woudrichem opgenomen in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. In de omgeving van de stad mocht voortaan niet meer gebouwd worden en in 1815 werd in de dijk een sluis gebouwd waardoor het omliggende land zou kunnen worden geïnundeerd. Vanaf 1971 is de historische stadskern gerestaureerden werd het een beschermd stadsgezicht.

Loevestein is een kasteel en fort dat in opdracht van Ridder Dirc Loef van Horne rond 1361 werd gebouwd. Hij gebruikte het als woonhuis, van waaruit hij rooftochten kon houden en illegale tol kon heffen. Tot na de Belgische Revolutie deed het kasteel dienst als staatsgevangenis, met als bekendste gevangene Hugo de Groot, die na twee jaar kon vluchten met behulp van een boekenkist. In Staatse handen kreeg het moderne verdedigingswerken en werd het als fort onderdeel van de Oude en de latere Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het kasteel bestaat uit een zaalbouw, twee hoektorens en een poorttoren en is omgeven door een slotgracht. Het fort is omgeven door twee grachten en heeft vijf bastions. Het slot werd als locatie gebruikt in de televisieserie Floris.

De Groesplaat is ontstaan door de aanleg van de Oudendijkse Geul, van 1500 meter lang en tientallen meters breed. De Merwede kan hier het overtollig water kwijt bij hoogwater. Hierdoor komen er bij hoog water veel zaden terecht op de Groesplaat, zelfs soorten die normaal alleen in Zuid Limburg groeien. Ook voor vogelaars is het een waar paradijs met grutto’s, tureluurs en aalscholvers. Langs de rivier liggen zandstrandjes met aansluitend een zandige oeverwal. Het natuurgebied werd in 1999 voltooid en is sindsdien in beheer van Brabants Landschap. De Oudendijkse Geul ligt in het verlengde van een natuurlijke kreek, het Oudendijkse Gat, die in rechtstreekse verbinding staat met de Merwede. Er lopen Gallowayrunderen en halfwilde IJslandse paarden voor de begrazing.

Sleeuwijk ligt aan de Boven-Merwede, schuin tegenover Gorinchem en tussen Werkendam en Woudrichem. De oudste vermelding van Sleeuwijk dateert uit 1266. Sleeuwijk dankt zijn betekenis vooral aan het veer naar Gorinchem. Dit werd voor het eerst in 1327 genoemd en was een van de oudste voetveren van Nederland. In 1811 stak keizerin Marie Louise van Oostenrijk, vrouw van Napoleon Bonaparte, met dit veer de Merwede over. Vandaar dat het veer de bijnaam ‘Het veer van Keizerin Marie Louise’ kreeg en een tijdlang werd aangeprezen als de kortste weg naar Parijs. Bijzonder is het Oude kerkje met 16e- en 17e-eeuws muurwerk.