Trage Tocht Nieuwpoort
Wandelen naar ooievaarsdorp Liesvelt
Kenmerken
Lengte: 15 kilometer
Start- en eindpunt: Museum Het Stadhuis in Nieuwpoort
Landschap: Polderland en vestingstad
De wandeling is ogenomen in de wandelgids Lopen langs de Linies. In deze wandelgids staan 13 dagwandelingen rondom uiteenlopende waterlinies die samen een goed beeld geven van de verdediging van Nederland. Bij deze wandeling betreft het de Oude Hollandse Waterlinie, een verdedigingslinie uit de 17e eeuw. Het is een uitdagende wandeling, vooral met de huidige weersomstandigheden. Veel hoog en nat gras en de voor het polderland zo kenmerkende zompige bodem. Maar dan heb je ook wat: prachtige vergezichten over de graslanden, graskades met een overvloed aan weidevogels en Hollands welvaren in de vorm van mooie molens. Je moet de geluidshinder van de nabij gelegen wegen even voor lief nemen. Maar je loopt dwars over graslanden, struinend hier en daar, in het hart van het Groene Hart. Het begin- en eindpunt vesting Nieuwpoort is een prachtig punt om even rond te kijken en de sfeer van weleer te proeven.
Bedenker Rutger Burgers over de route: ‘Nieuwpoort is een van de kleinste vestingsteden van Nederland. Een mooier start- en eindpunt van een wandeling in het thema van de waterlinies kun je je niet voorstellen. Midden in het stadje staat het Stadhuis bovenop de historische inundatiesluis. Van hieruit loop je in een mum de hoge vestingwal op en kijk je uit over de Lek. Al snel daal je af in de polders van de Alblasserwaard, die bij vijandelijke dreiging onder water konden worden gezet. Dit laagland tussen Lek en Merwede maakte deel uit van de Oude Hollandse Waterlinie, de eerste verdedigingslinie die door de Republiek der Verenigde Nederlanden in de 17e eeuw is opgetrokken. De route volgt eerst een onverharde tiendweg langs bedrijfsterreinen. Na deze wat vreemde ervaring wandelen we echt de weilanden in, over graspaden die dankzij het enthousiasme van agrarische natuurvereniging Den Hâneker zijn opengesteld. Al banjerend door de grasgroene weiden beleef je het Groene Hart pas echt! We laten het dorp Groot-Ammers rechts liggen en steken dwars door het land over naar de Peulwijkse Kade aan de Dwarsgang. We volgen de uitnodigende kade in oostelijke richting, met tussen de knotwilgen doorkijkjes naar de kerken van Ottoland en Goudriaan. Voorbij Goudriaan nemen we de onverharde Molenkade terug naar Nieuwpoort. De naam van de kade wordt eer aangedaan, want je passeert twee prachtmolens, een grondzeiler en een wipmolen. Het ommetje over de Nieuwpoortse vestingwal is de kers die de taart af maakt.’
Nieuwpoort
De stad Dordrecht ligt op de plaats waar de Merwede zich splitst in de Noord en de Oude Maas en de bewoners van Dordrecht noemen hun stad veelal Dordt. is een van de oudste steden in Holland en kent een lange geschiedenis. Dordrecht werd voor het eerst vermeld in een tekst uit de twaalfde eeuw, toen de stad nog werd aangeduid als ‘Thuredrech’. Al in 1220 kreeg Dordrecht stadsrechten door graaf Willem I. In de middeleeuwen ontwikkelde de stad zich als belangrijke handelsstad en was het een van de zes grote steden van Holland. Het kende een levendige handel in onder meer hout, graan en wijn. Later nam het belang van de stad af, maar de historische binnenstad herinnert nog altijd aan dit rijke verleden.
Dordrecht kent meer dan 900 rijksmonumenten en twee beschermde stadsgezichten. Langs de oude binnenstadhavens staan historische koopmanshuizen. Bijzonder zijn de circa vijftig huizen met Dordtse gevel, een eigen geveltype dat in de 16e eeuw werd ontwikkeld als meesterproef van het metselaarsgilde.
Streekcentrum Ooievaarsdorp 'Het Liesvelt'
Het Streekcentrum Ooievaarsdorp Het Liesvelt is sinds 1999 een Stichting met als doel het stimuleren van activiteiten en het geven van voorlichting en educatie op het gebied van cultuur-, natuurhistorische aspecten en duurzaam natuur- en landschapsbeheer van de Alblasserwaard. Ook de zorg voor de ooievaar en zijn leefgebied is een belangrijk aandachtsgebied. Eind jaren zestig van de vorige eeuw was de ooievaar vrijwel geheel uit Nederland verdwenen. In 1969 werd het huidige terrein van 5 ha. door de Vogelbescherming aangekocht voor de vestiging van Ooievaarsdorp Het Liesveld. Na 30 jaar fokken werd het gestelde doel gehaald. Er waren meer dan duizend ooievaars in Nederland. Eind jaren negentig verdwenen de kooien en werd in 1999 de Stichting gevormd. In 2017 zijn ze een samenwerking aangegaan met van Hoorne Entertainment die het park als de Avonturenboerderij exploiteert. Je vindt er een eendenkooi, korenmolen, wind (water) molen, bijenstal en een moestuin. Ook de voor het gebied zo kenmerkende grienden en een griendwerkershuisje kunnen bekeken worden.
Goudriaan
Het kleine dorp Goudriaan in de Alblasserwaard heeft een uitgesproken agrarisch karakter. Het ligt aan de historische verbindingsweg tussen de vestingsteden Nieuwpoort en Gorinchem. Het is een dorp in lintbebouwing langs het riviertje Goudriaan. Het oudste historische gebouw in Goudriaan is deze kruiskerk. Er wordt aangenomen dat de toren uit de 14e eeuw en de kerk uit de 15e eeuw stamt.
Goudriaanse Molen
De molen staat langs de Smoutjesvliet en is een fraaie achtkante poldermolen met scheprad, gebouwd in 1779. Hij kwam op de plaats van een afgebroken wipmolen. De huidige molen is gebouwd voor de ontwatering van de polders Oud-Goudriaan en Noordzijde Noordeloos. De molen heeft inmiddels door de aanleg van gemalen zijn oorspronkelijke functie verloren. De molen, eigendom van de Molenstichting, verkeert in een uitstekende staat van onderhoud en maalt nog regelmatig.
De Westermolen
De Westermolen bemaalde met de Oostermolen, ook een wip, en de Broekmolen, een achtkant, de polder Langerak. De Westermolen bleef als enige over, de andere twee verdwenen betrekkelijk kort na elkaar. De molen is, ter onderscheiding van de inmiddels verdwenen, maar destijds zeer dichtbij gelegen Oostermolen, de ‘Westermolen’ genoemd. Opmerkelijk is dat de molen in juli 2023 een geelgroene ‘jas’ aan kreeg. De molen werd geheel ingepakt om daarna te worden uitgegast tegen de bonte knaagkever. Vanouds is dit ongedierte een vijand van molens, zeker van iets oudere. De kever is een liefhebber van eikenhout.
Alblasserwaard
De Alblasserwaard ligt in het zuidoosten van de provincie Zuid-Holland en het zuiden van de provincie Utrecht en is onderdeel van het Groene Hart. Na de voltooiing van de Oude Zederik was het gebied geheel door waterlopen omringd en werd daardoor een waard. Een waard is een oude naam voor een vlak landschap in een rivierengebied. Kort daarna kwam de naam ‘Alblasserwaard’ in zwang, afgeleid van het riviertje de Alblas. Landschappelijk kan de Alblasserwaard worden gekarakteriseerd als een uitgestrekt veenweidegebied beneden de zeespiegel. Het wordt doorsneden door sloten en vaarten plus een tweetal kleine riviertjes, de Alblas en de Giessen.