Biesboschpad – Dordrecht-Maasdam – Wandelen langs de Oude Maas

Je start in Dordrecht, de oudste stad van Holland, waar je langs monumentale panden loopt. Ook oude hofjes en de binnenhavens met namen als Wijnstraat en Wijnhaven duiden op de gloriejaren van de plaats in de Gouden Eeuw. In ‘s-Gravendeel vallen de vijf kerken op en na Puttershoek loop je langs de Oude Maas, tot je in Maasdam eindigt.

De drukte rond het station van Dordrecht wordt al snel verruild voor het rustige Weizigtpark ten zuiden van het station. Mooie waterpartijen en paden brengen je richting oude wijken van Dordrecht. Al snel doemen de grote olievoorraadtanks op van de industriegebieden van Dordrecht. Toch gaat de route verrassend over smalle paden langs watertjes en valt de bedrijvigheid minder op. Langs de Dordtse Kil wandel je richting de Kiltunnel, langs je grote schepen en onder je de Kiltunnel. Aan de andere kant van de Dordtse Kil is het rustiger met het oude plaatsje ‘s-Gravendeel. Verderop reikt de weidse polder Groot-Koninkrijk tot aan Puttershoek en langs de Oude Maas loop je over de drassige dijk. Af en toe beversporen en een ontluchtingspunt van de HSL die onder je door raast. Langs de Boezemvaart loop je over een mooi pad richting eindpunt Maasdam. Een hoek van Nederland waar je niet vaak komt maar die mooie wandelmogelijkheden biedt waarbij je je vergaapt aan machtige schepen.

Dordrecht werd voor het eerst vermeld in een tekst uit de twaalfde eeuw, toen de stad nog werd aangeduid als Thuredrech, en kreeg in 1220 stadsrechten. In de middeleeuwen ontwikkelde de stad zich als belangrijke handelsstad en stapelplaats en was het een van de zes grote steden van Holland. Later nam het belang van de stad af, maar de binnenstad herinnert nog altijd aan dit rijke verleden. Bij Dordrecht komen drie rivieren samen: de Beneden-Merwede, de Noord en de Oude Maas. Dit drierivierenpunt is het drukst bevaren waterknooppunt van Europa. De stad telt vele rijksmonumenten en twee beschermde stadsgezichten. Langs de oude havens staan historische koopmanshuizen. Bijzonder zijn de circa vijftig huizen met Dordtse gevel, een eigen geveltype dat in de 16e eeuw werd ontwikkeld als meesterproef van het metselaarsgilde.

Het Weizigtpark is een groot park achter het Centraal station van Dordrecht. Het park is ontstaan uit een oud landgoed van de familie De Roo. De villa, Oranjerie en het Koetshuis zijn nog steeds terug te vinden en staan inmiddels op de lijst van Rijksmonumenten. In het Koetshuis is het nu het Duurzaamheidscentrum Weizigt gevestigd. Hier kunnen kinderen van alles leren over de natuur en duurzaamheid, er is een stadsboerderij, klimaatkas, tuinen, een aquarama en een bijenstal. Binnenkort zal het park opnieuw worden ingericht met aandacht voor water, de bomen en sociale veiligheid.

De Dordtsche Kil is een getijrivier, die de Oude Maas verbindt met het Hollandsch Diep en de Hoeksche Waard scheidt van het Eiland van Dordrecht. De oeververbinding voor verkeer wordt gevormd door de Kiltunnel, een toltunnel tussen ‘s-Gravendeel en Dordrecht. Verder is er de Tunnel Dordtsche Kil voor de HSL-Zuid bij Willemsdorp. De Dordtsche Kil wordt zeer druk bevaren en maakt deel uit van de scheepvaartverbinding tussen de Rijn en de Schelde. Ook varen er regelmatig zeeschepen, afkomstig uit de richting Rotterdam, via de Oude Maas, naar Moerdijk.

‘s-Gravendeel ligt in het oosten van de Hoeksche Waard aan de Dordtsche Kil en is via de Kiltunnel verbonden met Dordrecht. Het dorp is gesticht in 1593 in de oosthoek van de toen pas bedijkte polder Nieuw-Bonaventura. De bijnaam voor inwoners van ‘s-Gravendeel is seuter, dat is een in reuzel gebakken kleine aardappel. ‘s-Gravendeel heeft maar liefst vijf kerken, waarvan vooral de hervormde kerk in het oog springt. Die staat midden in het dorp en wordt half omringd door een kerkgracht.

De Kiltunnel is een tunnel voor wegverkeer onder de Dordtsche Kil tussen ‘s-Gravendeel en Dordrecht. Om het mogelijk te maken dat grote chemicaliëntankers het haven- en industriegebied Moerdijk konden bereiken werd de Kiltunnel onder de Dordtsche Kil ruim een meter dieper aangelegd dan waarvoor deze tunnel in eerste instantie was ontworpen. De meerkosten werden afgewenteld op de provincie Zuid-Holland. Als gevolg hiervan betalen de gebruikers van de tunnel na meer dan 40 jaar nog steeds tolgeld. Wandelaars hoeven geen tol te betalen om gebruik te maken van de tunnel.

Langs de Oude Maas ligt de polder Groot Koninkrijk. De natte polder heeft een eigen gemaal is rijk aan weidevogels en zit ’s winters vol met ganzen.

Zoals de naam aangeeft vormde de rivier ooit de monding van de Maas. In de middeleeuwen werd de monding van de Maas gevormd door twee evenwijdig lopende stromen die in de huidige Hoeksche Waard samenkwamen en richting de Maasmonding stroomden. De noordelijke tak is de huidige Oude Maas, waarvan het oostelijke gedeelte door een doorbraak vanuit de Merwede is ontstaan. De oudere en zuidelijke tak, de Romeins-Middeleeuwse Maas, is sinds de Sint-Elisabethsvloed vrijwel verdwenen, de huidige Binnenbedijkte Maas is hiervan nog een restant. De Oude Maas is een getijrivier die begint bij Dordrecht waar de Beneden Merwede eindigt en de Noord zich afsplitst richting Rotterdam.

Tot in de 19e eeuw was Puttershoek een klein en afgelegen dorp, waar de voornaamste bron van inkomsten het biezensnijden was. In 1912 werd echter een grote suikerfabriek in het dorp gebouwd, waardoor door het dorp iedere herfst een kenmerkende zoete geur dreef. Deze geur was afkomstig uit de pulpdrogerij en was bij krachtige wind tot op vele tientallen kilometers te ruiken. Na de watersnood van 1953 werden vrijwel alle huizen op het direct aan de Oude Maas gelegen Weverseinde afgebroken om die dijk op deltahoogte te kunnen brengen. Alleen de 16e-eeuwse en kleinste open haven van Nederland en een stukje oude dorpskern zijn bewaard gebleven. Hier staan onder andere het oude gemeentehuis van Puttershoek, waarop het wapen (drie zwarte Franse lelies op een schild van zilver) nog te zien is en het oude postkantoor ‘Springende Peert’, dat herinnert aan de tijd dat Puttershoek een pleisterplaats was op de postweg van Rotterdam naar Antwerpen.

Maasdam heeft zijn geografische naam te danken aan de dam die hier in de rivier de Maas werd gebouwd in de 13e eeuw. Het dorp Maasdam is een dijkdorp en kent geen echt centrum.