Biesboschpad – Gat van de Ham-Oud-Drimmelen – Wandelen naar drenkelingenkerkhofje

Je start bij het Gat aan den Ham en loopt langs de oude dijk naar Hooge Zwaluwe, ontstaan langs de door de Sint-Elisabethvloed overstroomde Grote Waard en loopt naar Oud-Drimmelem. Hier herinnert het oude kerkhofje midden in de weilanden nog naar tijden dat lijken in doodskisten vanuit Drimmelen op een schuit over de vaart naar dit kerkhofje werden gebracht. Je voelt je hier klein als je in de verte de koeltorens van de Amercentrale ziet. De wandeling door oneindig polderland laat zien hoe ver de Sint Elizabethvloed reikte en tot waar in het binnenland het water doordrong bij deze ramp van ongekende grootte.

De Amer is de voortzetting vormt van de Bergsche Maas die begint bij Geertruidenberg waar het water van de Donge (vanaf het zuiden) en van het Spijkerboor (vanaf het noorden) samenstromen met het water van de Bergsche Maas. De rivier is bijna twaalf kilometer lang en vormt de zuidelijke begrenzing van Nationaal Park De Biesbosch. De Amer is veel ouder dan de Bergsche Maas. Het ontstaan ervan hangt samen met de Sint-Elizabethsvloed in 1421. Voor de voltooiing van de Bergsche Maas in 1904 was de Amer in feite een brede getijdenkreek, die deel uitmaakte van de Biesbosch.

Het Gat van den Ham is een kreek ten oosten van Lage Zwaluwe die behoort tot een systeem dat ontstaan is tijdens de Sint-Elisabethsvloed van 1421, en ontwikkelde zich analoog aan de huidige Biesbosch. Men begon halverwege de 16e eeuw met de hernieuwde inpoldering van dit gebied en zo ontstond een geheel van kleine poldertje en er was ook het krekengebied met ooibossen en rietmoerassen. In 1954 werd een dijk aangelegd langs de zuidoever van de Amer waardoor de kreken werden afgesneden van de rivier. Door natuurherstel probeert men essen-iepenbos, bloemrijk grasland, rietmoeras en zeggenmoeras terug te krijgen.

De Zwaluwse Haven is een vier kilometer lang kreekrestant dat van de kom van Hooge Zwaluwe naar de Amer loopt. De Zwaluwse Haven ontstond tijdens de Sint-Elisabethsvloed van 1421 en maakte deel uit van een krekengebied dat gelijkenissen vertoonde met de huidige Biesbosch. Toen had Hooge Zwaluwe nog een haventje dat een bescheiden rol speelde voor vrachtverkeer en visserij. In 1954 werd een dijk langs de zuidoever van de Amer aangelegd, waardoor de Zwaluwse Haven een binnenwater werd dat bovendien geen enkele betekenis voor de scheepvaart meer kon hebben. De begroeiing langs de Zwaluwse Haven is betrekkelijk afwisselend, hier broeden kleine karekiet en blauwborst.

De geschiedenis van de Hooge Zwaluwe loopt parallel met die van Lage Zwaluwe, waarmee het samen de heerlijkheid Zwaluwe vormde. Het huidige dorp is waarschijnlijk in de loop van de 16e eeuw ontstaan, langs de westdijk van de door de Sint-Elisabethsvloed van 1421 overstroomde Grote Waard, waar later de Emiliapolder opnieuw is ingedijkt.

Op 30 december 1872 koopt het gemeentebestuur van Hooge en Lage Zwaluwe een perceel ter grootte van 8 vierkanten roeden (are) en 10 vierkanten ellen (centiaren) voor de prijs van 40 gulden. De begraafplaats was bedoeld voor mensen waar men de identiteit niet van kon vaststellen. Meestal waren dat drenkelingen die op de rivier gevonden werden, vandaar dat in de volksmond het kerkhofje al gauw drenkelingenkerkhofje werd genoemd. Mogelijk dat er ook een slaapplaats in geregeld kan worden net als vroeger, toen er wel eens dronken mensen vanuit Wagenberg of Terheijden hierlangs kwamen en maar even een dutje deden. Met als gevolg dat de spelende kinderen gesnurk hoorden en mogelijk een lijk was wakker geworden.

Oud-Drimmelen is een Nederlands gehucht en ligt in de polder tussen Hooge Zwaluwe, Made en de plaats Drimmelen. Net buiten Oud-Drimmelen ligt verloren in het landschap een kerkhof. Het is de begraafplaats van de Protestantse Gemeente van Drimmelen. Generaties lang zijn hier overledenen toevertrouwd aan de aarde. Waar nu het kerkhof is, stond vroeger een kerk. Waar nu grafstenen staan, zaten vroeger kerkgangers. Deze kerk, gesticht in het twee kwart van de vijftiende eeuw, kwam ter vervanging van de kerk van het oorspronkelijk dorp Drimmelen, verlaten na de St. Elisabethsvloed van 1421. Landinwaarts kwam een Nieuw-Drimmelen, het huidige Oud-Drimmelen, met aan de daarna vernoemde Kerkvaart een nieuwe kerk. In het derde kwart van de zestiende eeuw werd deze kerk, tot dan toe ingericht voor de Katholieke diensten, omgevormd tot een Protestants kerkgebouw.

Deze oude kreek werd gebruikt om overledenen vanuit het dorp Drimmelen per boot naar de begraafplaats in Oud-Drimmelen te brengen. Een zijtak van de Breede Vaart heette de Kerkevaart en kwam precies bij het kerkhof uit.