Grenswandeling Achelse Kluis – Grenzeloos wandelen langs de Warmbeek (Peerkepad Achelse Kluis-Grevenbroekmolen)

Ik ontwierp vijftien mooie wandelingen, met een groot percentage onverhard en door landschappelijk mooie en gevarieerde gebieden op de grens van Noord-Brabant en België. Van Kessenich bij de Limburgse grens tot aan Huybergen aan de grens met Zeeland. Vandaag de tweede in de serie van vijftien: grenswandeling Achelse Kluis in het grensoverschrijdend natuurgebied Groote Heide. Vandaag wandeling twee in deze serie van vijftien keer grenzeloos wandelen.

Ik maak een mooie, afwisselende en nagenoeg 100% onverharde wandeling op de grens met België vanuit de Achelse Kluis. De Belgische en Nederlandse vlag die met een streep ertussen op de weg zijn geschilderd, geven aan dat ik in ons buurland ben. Voor je de grote Benedictusabdij met landerijen, groot kerkhof, kloostermuren en grote hoeve. Ik duik verder het natte land in langs de Warmbeek, die in ons land verder stroomt als Tongelreep. De beek duikt het bos in waarna ik op de rand van bos en boerenland even van de beek afwijk. Het is maar voor kort want ik kruis de beek weer bij de Grevenbroekmolen. De voormalige watermolen is mooi door zijn oudheid, hangende overstek en karakteristieke deuren en kozijnen. Een lange laan volgt waarna ik dan weer door bos en dan weer door open veld loop. Het is hier afwisselend en gevarieerd. Een prachtig pad leidt je naar de Beverbeek waar je een glimp op kunt vangen van het kleine maar mooie kasteel Beverbeek. Iets verder de hoeve met een gemetselde toegangspoort met mooi boog die een inkijkje geeft naar de hoeve. Hierna volgen richting Groote Heide uitgestrekte naaldbossen, ik ben dan weer terug in Nederland. De lange zandweg verveelt echter niet want wat een rust. Even door nieuwe natuur bij een klein ven en heidevelden, waarna ik de immense Groote Heide bereik. Hier en daar een boompartij is de enige onderbreking als je over de oude karresporen over de heide loopt. Het Leenderbos volgt met een halfopen landschap tot je via een schattig pad tussen de hoge eiken naar de grenspaal loopt. Ik ben echter maar een paar meter in België, de grens loopt hier grillig. Een paar honderd meter verder loopt een nog mooier pad door het open veld naar de Natuurpoort en einde van deze wandeling.

De Sint-Benedictusabdij van Achel, in de volksmond ook wel de Achelse Kluis genoemd, is een voormalige cisterciënzerabdij deels op Belgisch, deels op Nederlands grondgebied. De abdij stond onder meer bekend vanwege het gelijknamige bier Achel dat sinds 1998 in de eigen huisbrouwerij wordt gebrouwen. Het oudste gedeelte van de abdij ligt in België. Woeste gronden werden ontgonnen, landbouw en veeteelt kwamen tot grote bloei. De monniken wijdden zich oorspronkelijk aan handarbeid, zowel in de landbouw, waar ze een modelboerderij beheerden, als in de productie, waar ze onder meer het ambacht van bakker, kaasmaker, meubelmaker, drukker en koperslager uitoefenden. De voorgenomen schaalvergroting mislukte. De landbouwgrond werd in 1989 verkocht aan natuurbeschermingsorganisaties. De economie van de abdij uit zich tegenwoordig vooral in de dienstensector en het brouwen van bier.

Hoewel de laatste twee monniken van de Abdij van Achel naar de Abdij van Westmalle verhuisden, worden de brouwactiviteiten in de Achelse Kluis gewoon verdergezet. Achel blijft een trappistenabdij en de bieren die er gebrouwen worden, blijven de geregistreerde merknaam ‘Trappist’ blijven dragen. De Achelse Kluis is een geliefde ontmoetingsplaats voor wandelaars.

De draad aan de grens stond bekend als De Dodendraad, of Draad des Doods. Het werd door de Duitsers in de Eerste Wereldoorlog ingezet langs de hele grens tussen Nederland en België. Bij de Achelse Kluis is een reconstructie van deze afschrikwekkende versperring te zien, waarop 180 km lang, van Vaals tot Cadzand, een spanning stond van 2000 Volt of meer.

Het natuurreservaat ligt langs de Warmbeek ten zuiden van de Abdij van Achel. Het reservaat bestaat uit vochtige en minder vochtige weilanden die verder van de beek overgaan in loofbos en naaldbos. Dit reservaat vormt de verbinding tussen het Leenderbos in Nederland en natuurgebieden zoals de Beverbeekse Heide en de Warmbeekvallei in België. Een van de maatregelen in dit gebied bestaat uit het verlagen van de dijkjes, waardoor doorstroommoerassen kunnen ontstaan. Daarnaast zorgt een kudde schapen ervoor dat de open en schrale heidevegetaties worden behouden.

Het gebied bestaat uit eiken- en berkenbossen en elzenbroekbos. Het is vrij klein en versnipperd, maar bevat op die kleine oppervlakte alle typische kenmerken van een Kempisch beekdal zoals broekbos en eiken-dennenbos waar soorten leven als Europese vogelkers, pijpenstrootje en koningsvaren.

De Tongelreep is een zijriviertje van de Dommel, dat in België ontspringt bij Neerpelt en daar Warmbeek heet en in Eindhoven bij de Dommel samenkomt. De Warmbeek is een van de helderste riviertjes van Vlaanderen. Het beekdal van het riviertje omvat onder andere natte hooi- en weilandjes, broekbossen, loof- en naaldbosjes. Ook omvat het gebied vloeiweides die in de 19e eeuw zijn aangelegd.

De Grevenbroekmolen is een onderslagmolen op de Warmbeek en wordt ook wel Het Mulke of ‘t Mulke genoemd. In een balk staat het jaar 1742 gegrift, het bouwjaar. Het binnenwerk van deze korenmolen is nog grotendeels intact. Het molenrad en de waterval zijn verdwenen. Het was een banmolen, een molen waar de naburige boeren verplicht waren hun graan te laten malen. De molen bleef in werking tot ca. 1918. Bij de molen is een boerderij gevestigd waar je boerderij-ijs kunt nuttigen.

De bossen maken deel uit van een uitgestrekt natuurgebied op een aaneengesloten zandrug tussen Eindhoven en het Belgische Achel. Het gebied is voornamelijk beplant met naaldbos, grove den die bestemd was voor mijnhout en douglasspar voor de houtverwerkende industrie. Het ontginningsbos werd in de jaren 30 van de 20e eeuw aangelegd als werkverschaffingsproject op het uitgestrekte heidegebied de Groote Heide. Het Leenderbos is een van de eerste bossen die bewust zo zijn aangelegd dat het tevens een aantrekkelijk recreatiegebied zou worden. Kenmerkend voor zijn de licht gebogen dreven, in tegenstelling tot de meeste ontginningsbossen waar de dreven in een dambordpatroon zijn aangelegd. Daarnaast werden een aantal vennen gespaard.

De Groote Heide was een heidegebied dat zich uitstrekte tussen Heeze, Geldrop, Eindhoven, Valkenswaard en de Achelse Kluis. In dit gebied waren wel ontginningen te vinden, de zogenaamde kampjes, geïsoleerde, door houtwallen omgeven akkertjes. In de jaren 30 van de 20e eeuw werd het Leenderbos aangelegd, waarbij een groot deel van het heidegebied met naaldhout werd beplant. Toen in 1940 de Tweede Wereldoorlog uitbrak werden de werkzaamheden gestaakt.