Hugo de Grootpad – Drongelen-Gorinchem – Door het Land van Altena

Een wandeling door niemandsland zo leek het. Uitgestrekte akkers en weilanden tussen de rivier de Maas en de Merwede. Het staat bekend om zijn geïsoleerdheid, om het strenge geloof en de stugge mensen. En een etappe die 100% verhard was en toch rustig, op de 20 kilometer heb ik amper een auto gezien behalve op het laatste stukje bij Sleeuwijk. Je wandelt in de geboortestreek van wielrenster Marianne Vos, geboren in Babyloniënbroek, en het kunstwerk op de rotonde in Meeuwen is imposant, mooi, beetje over de limit maar toch wel een mooi eerbetoon aan een groot wielrenster. Het toetje is de overtocht met Riveer van Sleeuwijk naar Gorinchem. Je nadert over de rivier de stad en hebt een prachtig zicht op de Grote Kerk en de stadspoort. Het beginpunt van het Hugo de Grootpad wordt gevormd door het Hugo de Groot poortje, beetje verscholen maar mysterieus plekje in de verder prachtige stad Gorinchem.

De Witte Molen is een ronde stenen grondzeiler uit 1740. De molen bevindt zich aan de Kleibergsestraat in Meeuwen (gemeente Aalburg). De molen heeft tot in de Tweede Wereldoorlog gemalen en werd daarna slechts als opslagruimte gebruikt. In 1986 is de Witte Molen verplaatst naar zijn huidige locatie, waar de molenbiotoop beter was. In 1996 is de molen maalvaardig gerestaureerd.

Het Land van Altena is een historische landstreek en voormalige heerlijkheid in het noorden van Noord-Brabant. Het gebied wordt in het noorden begrensd door de Afgedamde Maas en de Boven-Merwede, in het westen door de Biesbosch en in het zuiden door de Bergsche Maas en in het zuidoosten door het Land van Heusden.

Het gebied was sterk geïsoleerd en zowel Zuid-Holland als Noord-Brabant waren slechts met pontveren te bereiken. In 1931 kwam de Brug bij Keizersveer tot stand en in 1961 werd de brug bij Gorinchem geopend, terwijl er reeds in 1904 een vaste oeververbinding tot stand kwam bij Giessen, waar de Maas werd afgedamd. In hetzelfde jaar werd de Bergsche Maas gegraven, en sinds die tijd spreekt men van het Land van Heusden en Altena, dat de benedendorpen van het Land van Heusden omvat, alsmede het Land van Altena.

Het 14e-eeuwse kasteel van Meeuwen (afbeelding) is in de 19e eeuw gesloopt in opdracht van de eigenaar Hendrik Willem Bosch, die er een nieuw gebouw voor in de plaats liet zetten. Dat brandde af. Wat er nu staat is een bouwwerk uit 1936.

Almkerk (Brabants: Almkérk) is de hoofdplaats van de gemeente Altena in het Land van Altena, hemelsbreed ongeveer 12 km ten zuiden van Gorinchem. De naam is afkomstig van de kerk die gebouwd was langs het riviertje de Alm. Almkerk is sinds de reformatie een protestants dorp dat zich bevindt op de overgang van het katholieke Brabant naar het protestantse Zuid-Holland. De eerste predikant was voormalig pastoor A.A. Heeckhuysius die als predikant aantrad in 1601. Activiteiten van predikanten als George Gezelle Meerburg stimuleerden het bevindelijk protestantisme. Aldus kreeg de afscheiding van 1834 veel aanhang in Almkerk. Oorspronkelijk werd er gekerkt in Nieuwendijk, maar in 1874 werd ook te Almkerk een Gereformeerde kerk in gebruik genomen aan Voorstraat 16. Deze werd in 1954 ingrijpend verbouwd.

Het verdedigingswerk Fort Altena is in 1847 gebouwd. Het maakte deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, een verdedigingslinie lopend van de voormalige Zuiderzee bij Muiden tot de Biesbosch. Deze moest het rijke westen van Nederland beschermen tegen invallen van buitenlandse legers. Zoals de naam waterlinie al aangeeft, speelde water een centrale rol in de werking van het verdedigingssysteem. In tijden van oorlog of oorlogsdreiging werd over de lengte van de linie (ongeveer 85 kilometer) een 3-5 kilometer brede strook onder water gezet (geïnundeerd). Hiervoor werd mede gebruik gemaakt van speciaal daarvoor aangelegde sluizen en kanalen. Strategische locaties en zwakke plekken in de linie (zoals hooggelegen terreinen die niet onder water konden worden gezet) dienden te worden beschermd door verdedigingswerken.

Het veerpont tussen Gorinchem en Sleeuwijk heeft het oudst bekende veerrecht van Nederland. De eerste vermelding komt uit 1329. In het verleden was de pont dan ook de hoofdverbinding van noord naar zuid en andersom. Hugo de groot zette zijn ontsnapping via deze weg voort en Marie Louise, de vrouw van Napoleon Bonaparte, ging met het veer om haar man in Gorinchem te bezoeken.

De beroemde rechtsgeleerde Hugo de Groot – ook bekend als Grotius – ontsnapte in 1621 uit Slot Loevestein in een boekenkist. De kist werd naar het huis van koopman Adriaan Daetselaar op de Grote Markt gebracht. Verkleed als metselaar kwam Hugo door dit poortje weer naar buiten en vluchtte via het veer over de Merwede naar Antwerpen. Sindsdien noemen ze dit het Hugo de Groot poortje.

[modula id=”28846″]