Ons Kloosterpad – Heeswijk-Uden – Wandelen langs de watervluchtmolen van Kilsdonk

Je ontdekt met deze wandelroute het gebied tussen Heeswijk en Uden. In deze route wandel je van Abdij van Berne in Heeswijk naar Abdij Maria Toevlucht in Uden. Onderweg kom je langs diverse locaties zoals de Kildonkse Molen en voormalig Klooster Zusters van Barmhartigheid. Deze route is onderdeel van Ons Kloosterpad, serie van 15 etappe wandelingen.

De wandeling kent een eerste gedeelte met open gebieden langs de Aa en vele onverharde veldwegen en veldpaden. Hoogtepunt is hier het mooie pad tussen de Kildonkse Molen en Landgoed Zwanenburg. In mijn geboortedorp pronkt molen Windlust en de Lambertuskerk. Tussen Vorstenbosch en Uden is het een en al natuur met de Bedafse Bergen, de wijsgronden bij de Peelrandbreuk, kwelwater bij het Sint Annabosje en mooie doorkijkjes naar de skyline van Uden met Jetten’s Molen en de Petruskerk. Eindpunt is vlakbij mijn woonplek, het imposante Birgittinessenklooster. Een mooie wandeling op een stralende lentedag.

De Abdij van Berne is een abdij van de premonstratenzers, ook norbertijnen of witheren genoemd. De orde is opgezet door de heilige Norbert van Gennep. De norbertijnen leven volgens de regel van Augustinus. De Abdij van Berne ligt niet in Berne. Oorspronkelijk is de abdij daar wel gesticht, maar door oorlog en plundering is de abdij in 1857 in Heeswijk terechtgekomen. De norbertijnen betrokken het oude Slotje dat vermoedelijk een jachtslot van de hertog van Brabant was. Dat gebouw werd al snel te klein. In 1859 kwam een nieuw onderkomen gereed, dat nog altijd deel uitmaakt van het huidige abdijcomplex. In 1879 startte de bouw van een nieuwe abdijkerk. Rond 1900 werd het gymnasium gebouwd. Waar andere kloostergemeenschappen zich in afzondering richten op God, kiezen de norbertijnen ervoor om naar buiten te trekken. Dat doen zij onder de leus Berna ut lucerna, oftewel Dat Berne het Licht moge verspreiden. Die open houding is zichtbaar in het abdijcomplex. Geen hoge muur maar een oprijlaan met een toegangspoort zonder deuren. In verbinding met de wereld. Vita Mixta, zoals de norbertijnen dat noemen.

De Kilsdonkse Molen is een unieke combinatie van een watervlucht-korenmolen en een watergedreven oliemolen. De molen heeft twee onderslag-waterraderen, die aan elkaar kunnen worden gekoppeld. De molen staat ten zuidoosten van Dinther, aan de Kilsdonkseweg aan de voormalige waterloop van de Aa. In 1882 werd een gedeelte van de oliemolen als woning gebruikt. Zo’n 45 jaar later kwam de korenmolen, die nu alleen nog op windkracht maalde, in eigendom van de familie Potters. Toen de molenstenen door motoren werden aangedreven en het gevlucht niet meer werd gebruikt, raakte de molen steeds verder in verval. In 1954 werden ten slotte de kap, de stelling en een deel van het metselwerk verwijderd en werd de oliemolen tot veevoedermaalderij omgebouwd. Hierna heeft de familie Potters verder verval van de molen voorkomen, maar later heeft het verval opnieuw toegeslagen. Uiteindelijk zijn in de 21e eeuw de molens gerestaureerd en weer maalvaardig gemaakt, waarbij een nieuwe zijtak van de Aa werd gegraven voor de aandrijving van het dubbele rad. In november 2008 was de restauratie gereed.

Dinther had wel zes versterkte middeleeuwse huizen. Landgoed Zwanenburg is de enige die is overgebleven. Het landgoed ligt tussen de kernen van Dinther en Veghel, ten noordwesten van de A50. Het monumentale landhuis is eeuwenoud en omgeven door een prachtig landgoed met tal van landschappelijke elementen, zoals singels, bosschages en poelen.

In 1938 kwam er naast de kerk een klooster van de Zusters van Barmhartigheid. Deze zusters gaven aanvankelijk alleen meisjesonderricht. Na het vertrek van de zusters was de kapel van het klooster nog in gebruik door de parochie tot eind 2007. Sinds 2011 is de kapel een cultureel centrum. Het klooster heeft een woonbestemming gekregen.

Het gebouw stamt uit 1932 en is ontworpen door Hendrik Christiaan van de Leur. Het is een zogeheten christocentrische kerk met een breed schip en smalle zijbeuken. In de kerk is met veelkleurige tegels en keperbogen een rijke versiering aangebracht. Zowel de kerk als het daarin aanwezige orgel zijn geklasseerd als rijksmonument.

De oorsprong van de abdij Maria Toevlucht in Uden ligt in Rosmalen, op het terrein dat bekend staat als Coudewater. Op deze plek vestigden de eerste stichting van de Orde van de Heilige Birgitta zich al in 1434. De zusters moesten daar weg toen ‘s-Hertogenbosch ingenomen werd door de protestanten. De toenmalige overste zocht een geschikt toevluchtsoord. Haar keuze viel op Uden, waar een oud en vervallen klooster leegstond. Een deel van het klooster wordt nog bewoond. De birgittinessen zijn slotzusters, ze belijden hun geloof in afzondering. Hun deel van het klooster is niet openbaar toegankelijk. Toch kun je een deel van het klooster bezoeken. Museum Krona is in een vleugel gevestigd.