Met de Bende van Oss wordt gerefereerd aan een roerige periode, waarbij criminelen uit Oss, tussen 1888 tot aan 1934 voor veel zware misdaden zorgden. Hieronder vielen 29 moorden, tientallen roofovervallen en inbraken en enkele honderden brandstichtingen op bestelling. Middelpunt van deze criminaliteit waren de families Van Berkom, De Bie en Hendriks, alias ‘de Soep’. Tot de belangrijke betrokkenen behoorde Abraham Snabel, ook bekend als ‘Gerardus Gannef’, verzekeringsinspecteur en aanstichter van roofovervallen gepleegd door de bende. Bij het oprollen van de bende in 1934 werden ruim 160 mensen gearresteerd. Koningin Wilhelmina kwam voor deze actie persoonlijk de Koninklijke Marechaussee onderscheiden.

De wandeling laat je Oss zien met verwijzingen naar historische plekken die een rol speelden in de geschiedenis van de Bende van Oss. Zo zie je de Groene Engel, de Marechausseekazerne en de toen beruchte omgeving van het Schaijkseveld. Bij de plekken heb je veel verbeeldingskracht nodig om je te verplaatsen in die tijd. Maar het is een leuke manier om Oss verder te leren kennen en meer te weten te komen over de Bende van Oss.

De Groene Engel was vroeger kantoorruimte voor boterfabrikant Jurgens. Nu is hier een cultuurpodium gevestigd. Het pand staat symbool voor de welvaart van de familie Jurgens, een van de grootste fabrikanten van de stad in die tijd. Vele Ossenaren werkten in de fabriek van Jurgens waar kunstboter oftewel margarine werd gemaakt.

De moord op wachtmeester der Koninklijke Marechaussee, Geerard Hoekman in 1893, was het ‘hoogtepunt’ van het verhaal over de bende van Oss. Er was veel armoede en werkloosheid met als gevolg veel criminaliteit. Wachtmeester Hoekman trad daar hard tegenop en dat heeft hij met de dood moeten bekopen. Deken Van de Laar, pastoor van de Grote Kerk, liet in 1894 enkele beelden plaatsen naast de kerk. De groep bestaat uit een Mariabeeld en twee engelen, die werden geplaatst uit dankbaarheid voor de oplossing van de moord op de wachtmeester en ter bezwering van verder onheil. Op de sokkels van de beelden staat geschreven: ‘Ter herinnering aan het noodlottig jaar 1893. Tot dankzegging voor de gelukkige uitkomst in 1894.’

De vermoorde wachtmeester Hoekman werd hier begraven, begraafplaats Eikenboomgaard. Twee weken na zijn begrafenis werd zijn graf op grove wijze geschonden. Het graf werd geopend, het deksel van de kist ingedrukt en een krans met menselijke ontlasting besmeurd. De daders werden gestoord tijdens hun actie en in heel Nederland werd verontwaardigd gereageerd op deze grafschennis. Hierdoor werd in Oss zelfs de befaamde omerta, zwijgplicht, doorbroken. Verdachten kwamen in beeld waarvan er enkele zelfs naar de VS vluchtten. Vier mannen werden uiteindelijk veroordeeld en het gaf toen de plaats Oss landelijk een slecht imago.

De oudste broer Daniël van den Bergh richtte in 1856 een zogenaamde wattenfabriek op waar vulmateriaal voor dekens, meubels en kleding werd gemaakt Het groeide uit tot tapijtfabriek Bergoss. In 1916 wordt een weverij toegevoegd, waar tapijten en meubelstoffen worden geweven. Dee fabriek werd internationaal bekend en een opvallend detail was hier een feit. Een van de beruchte mannen uit het criminele Osse milieu verdient na het uitzitten van zijn gevangenisstraf nog jarenlang de kost als portier bij Bergoss.

De vleesindustrie was één van de belangrijkste bedrijfstakken in Oss, er werkten duizenden mensen. Het begon allemaal met twee bedrijven: Hartog en Zwanenberg. Hartog Hartog begon als koopman in vee die later een vleeshouwerij begon. In 1929 wordt zijn bedrijf overgenomen door het grote concern Unilever. In 1937 ontstaat hieruit de merknaam UNOX. De U verwijst naar Unilever. De OX laat in het Engels zien waar de fabricage begon, Oss. Onder deze naam worden vooral worstproducten gemaakt.

De speelfilm de bende van Oss is een Nederlandse is een film van regisseur André van Duren over de zogenaamde Bende van Oss. De film is op 21 september 2011 in première gegaan en was de opening van het Nederlands Film Festival 2011. Een deel van de film is opgenomen in Oss en het naburige Ravenstein. Dit woonhuis aan de Molenstraat 59 zie je van binnen en van buiten terug in de film. Het opvallende gele pand vormt het decor voor het huis van verzekeringsagent Harry den Brock, gespeeld door Frank Lammers.

Hier aan het Heschepad stond in vroegere tijden de margarinefabriek van Van den Bergh. Tegenwoordig ligt hier het Jurgensplein. Oss heeft in die tijd een monopolie in de boterhandel. Onder hen is ook Simon van den Bergh uit Geffen. In 1891 sluiten in Oss de deuren van zijn margarinefabriek. Honderden mensen verliezen hun baan. Een periode met veel werkloosheid en armoede volgt en veroorzaakt een criminaliteitsgolf. Hier staan nog enkele arbeidershuisjes van arbeiders van de fabriek.