Trage Tocht Millingerwaard – Wandelen door ooibossen in de uiterwaarden van de Waal

We maken een mooie wandeling door het uiterwaardengebied van de Waal bij Millingen en Kekerdom. Het ruige gebied was als eerste aan de beurt om teruggegeven te worden aan de natuur en aan de rivier. Duinen werden hier al door de rivieren gevormd, door de mens werden nevengeulen aangelegd en samen met de hier in het wild levende konikpaarden en runderen is het een uniek stukje natuur geworden. In dit rivierenlandschap zie je verder kleine graslanden en ooibossen. Eigenlijk kun je hier overal struinen en de kans dat je een bever of beversporen ziet, is groot. Langs schietwilgen en kraakwilgen met in de verte de voorbijvarende schepen op de Waal is het hier echt genieten tijdens je wandeling. Uiteindelijk is de rivier hier de baas want die mag hier overstromen, het gebied is tevens overloopgebied bij hoog water.

De wandeling met Rob Wolfs was er een van een serie waarin we elkaar enthousiasmeren en stimuleren om mooie routes te bedenken. Vandaag Trage Tocht Millingerwaard in de Gelderse Poort met daarbij het doornemen van wandelend Nederland. Een groot gedeelte van het gebied is klaar na verschillende ingrepen voor natuurontwikkeling gecombineerd met waterberging. Komend jaar zijn in het gehele gebied alle plannen uitgevoerd en zal het er nog mooier zijn. Ik heb genoten.

De Millingerwaard is een natuurgebied in de gemeente Berg en Dal en maakt deel uit van de Gelderse Poort, die aangewezen is als Natura 2000-gebied. Het gebied ligt ten westen van Millingen in de Ooijpolder aan de Waal en is ongeveer 800 hectare groot. Het wordt beheerd door het Wereld Natuur Fonds en Staatsbosbeheer en het is de bedoeling dat de natuur er zo veel mogelijk haar gang kan gaan. Tachtig hectare bestaat uit een bosreservaat met schietwilgen en het overige deel bestaat het uit moeras, weilanden, ooibos en oppervlaktewater. In de Gelderse Poort lopen ongeveer 160 konikpaarden en 120 Galloways. In de Millingerwaard zijn bevers uitgezet en langs de Waal vindt zandverstuiving plaats en zijn rivierduinen ontstaan. Het gebied ligt midden in de Gelderse Poort, welke naam is ontstaan naar de plek waar de Rijn zich door een stuwwal, die zich tijdens de ijstijd gevormd heeft, heen werkt en zich begint te splitsen: het is het begin van de Rijn-delta.

De schietwilg is een zeer snel groeiende boom die tot 30 m hoog wordt. De schietwilg is een van de wilgensoorten die veel voorkomen in ooibossen. Hij kan goed in stromend water staan maar heeft een hekel aan stilstaand water. In de bast van de wilg zit salicylzuur, een grondstof van aspirine. Omdat de plant salicine en looizuur bevat, heeft deze een koortswerende, pijnstillende en zuiverende werking.

De Millinger theetuin is een theetuin opgetrokken in Moorse stijl. De tuin is gelegen op 2 km afstand van Kekerdom, vlak langs de Waal. In de tuin is er een Moors theehuis met waranda, een Marokkaans theehuis en een Marokkaans pleintje met waterpartij. Kortom, een schitterende tuin met mediterraanse trekjes.

Ter hoogte van Pannerden splitst de Rijn zich in het Pannerdensch Kanaal, dat 6 km verderop overgaat in de Nederrijn, en de Waal. De Waal is veruit de waterrijkste arm van de Rijn in Nederland en ook de voornaamste voor de scheepvaart. De Waal maakt bij de Millingerwaard twee grote bochten richting Nijmegen. In 2017 heeft staatssecretaris Martijn van Dam van economische zaken de dijk ter plekke doorgestoken. Hierdoor krijgt het rivierwater ruim baan in het natuurgebied. De open verbinding tussen de plassen in de uiterwaarden en de Waal zorgt dat dit een belangrijke kraamkamer is voor vissen. De jonge visjes vinden hier beschutting tussen waterplanten en wilgenwortels en heel veel voedsel.

Het Millingerduin is een hoge oeverwal van aangespoeld en opgewaaid zand. Rondom de Millingerwaard ligt een hoge oeverwal. Het is het hoogste rivierduin van Nederland en is constant in beweging door de invloed van het water en de wind. Op sommige plekken is het zand tussen de wortels van de zwarte populieren en schietwilgen weggespoeld. Hierdoor lijken het net mangrovebomen.

In het gebied is jaren zand en klei gewonnen. Maar liefst 1,6 kilometer transportband, 323 funderingspalen en een scheprad dat 38 ton weegt, zorgden ervoor dat deze grondstoffen konden worden gebruikt voor bouwactiviteiten. Begin januari is begonnen met het ontmantelen van de installatie omdat er een einde is gekomen aan de zandwinning. Hierna worden alleen nog een aantal inrichtingswerkzaamheden uitgevoerd.

Kekerdom ligt ca. 1,5 km ten westen van Millingen aan de Rijn. Een markant punt voor Kekerdom is de ronde beltmolen De Duffelt, een korenmolen gebouwd in 1870. Daarnaast staat de kerk buitendijks (als enige in Nederland) waardoor de kerk tijdens hoog water alleen per boot te bereiken is. In de Romeinse tijd lag Kekerdom aan de grens van het Romeinse Rijk. De Romeinen bouwden hier een versterking. Kekerdom als dorp ontstond rond 800.