Trage Tocht Vleuten Haarzuilens
Wandelen naar grootste kasteel van Nederland
Kenmerken
Lengte: 11 kilometer
Start- en eindpunt: Station Vleuten
Landschap: Kasteel en plassen
Vleuten is een oud dorp dat is opgeslokt door Utrecht, het is één groot stedelijk gebied geworden. De drukke A2 is dichtbij alsook de spoorlijn die Utrecht met het westen van het land verbindt. Toch opvallend veel groen, het Maximapark is een natuurlijke buffer en ook het groen rond de Haarrijnse Plas is een verademing. IJsvogels scheren langs de waterlijn en een aantal reeën kijken opvallend dichtbij naar mij als vroege wandelaar op de zaterdagmorgen. Het gebied verderop op landgoed Haarzuilens ademt historie en rust en uit. Eeuwenoude bomen en lange lanen omzoomd door meidoorn leiden je hier weer richting station Vleuten. Een aangename wandeling onder de rook van Utrecht met echt leuke tussenstops bij Geertje’s Hoeve, het Lint dat door de Leidse Rijn kronkelt, het bijzondere kunstwerk Ex Situ In Situ en natuurlijk het machtige kasteel De Haar: Trage Tocht Vleuten Haarzuilens.
Bedenker Rob Wolfs over de route: ‘Aan de rand van een gloednieuwe stadse omgeving is dit een half landelijke wandeling langs de Thematervelden, een nieuw natuurgebied aan de rand van de Haarrijnse Plas. Je wandelt hier langs talrijke rietvelden aan de plas, met zicht op watervogels en een oude kersenboomgaard. Op Landgoed Haarzuilens laat Natuurmonumenten ons genieten van de vele exclusieve wandelpaden tussen heggen en oude akkers. Grote kans dat je hier de hazen voor je weg ziet springen. Het heen-en-weertje naar het pittoreske Haarzuilens en kasteel De Haar geeft een extra dimensie aan deze tocht. Zeker voor wie het wil combineren met een bezoek aan kasteel en tuinen. De Haar is het grootste kasteel van Nederland. Het heeft alles wat je van een kasteel verwacht: torens en transen, grachten, poorten en ophaalbruggen. Het kasteel is tussen 1892 en 1912 gebouwd door de bekende architect Pierre Cuypers in opdracht van baron Etienne van Zuylen van Nijevelt. In de jaren zestig werd het een plek waar deze familie de internationale jetset ontving, van Brigitte Bardot en Coco Chanel tot Maria Callas en Roger Moore. Ook de naar Franse stijl ingerichte tuinen zijn bezienswaardig. Op de terugweg naar Vleuten is de Hamtoren, restant van kasteel Den Ham, een waar baken in de verte.’
Vleuten
Vleuten ontwikkelde zich rond de middeleeuwse dorpskerk, de huidige protestantse Torenpleinkerk of Oude Sint-Willibrordkerk. Rond 1800 ontstond een bebouwde kom aan de wegen die er samen kwamen. Vanaf omstreeks 1900 vestigden zich in Vleuten veel tuinders. Een deel daarvan was afkomstig uit Utrecht, waar ze wegens stadsuitbreiding moesten vertrekken. In de tweede helft van de jaren 1990 begon de voorbereiding en uitvoering van het grote stadsuitbreidingsproject Leidsche Rijn door zowel de gemeente Utrecht als de gemeente Vleuten-De Meern. Het van oorsprong landelijke en agrarische dorp veranderde in een plaats waar, behalve boeren en tuinders, ook forensen woonden.
Vleutense Wetering
De Vleutense Wetering is een watergang in het westelijke deel van de Nederlandse gemeente Utrecht die gevormd wordt door een deel van de oude loop van de rivier de Rijn. Vanaf de 8e eeuw tot omstreeks 1935 lag er tussen het huidige stadscentrum en deze rivierloop een kunstmatige watergang die ook wel zo deels werd genoemd en tevens bekendstond als Vleutense Vaart en Stadswatering. In de stad Utrecht herinnert de straatnaam Vleutensevaart nog aan de waterweg die daar liep.
Maximapark
In het hart van Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern ligt het Máximapark. Er zijn mooie bruggen, een lelievijver, een Japanse tuin en statige lanen met beuken en platanen. Het is zelfs net zo groot als de binnenstad van Utrecht met verder een Vlinderhof en Parkpergola.
Het Lint
Het Máximapark wordt omzoomd door een brede groenstrook met daarin een verhard pad van in totaal 8 kilometer lang en 6 meter breed. Het Lint is geliefd bij skaters, wandelaars, fietsers en hardlopers en is versierd met de margrietjes die in het voorjaar in het park bloeien.
Haarrijnse Plas
De Haarrijnseplas werd begin 21e eeuw gegraven toen er zand nodig was voor de bouw van de wijk Leidsche Rijn, de verbreding van de A2 en de spoorverdubbeling. De verkoop van het zand maakte het mogelijk om de plassen in te richten als recreatie- en natuurgebied. Naast recreatie kregen de meren een functie in het waterbeheer. Langs de plas liggen de Thematervelden die bestaan uit rietoevers, hooilanden en struwelen. De natuur mag hier haar gang gaan. Het is een leefgebied voor allerlei vogels en vanaf de vogelkijkhut kun je vele watervogels spotten.
Kunstwerk Ex Situ In Situ
Tussen 2020 en 2023 werd de Domtoren in Utrecht gerenoveerd. Er werd 600 m3 steen werd vervangen en in de oorspronkelijke renovatieplannen zou dit materiaal worden vergruisd. Na bezwaren werd er zoveel mogelijk restmateriaal opnieuw gebruikt in producten en projecten toegankelijk voor alle Utrechters in het programma Van Dom tot Steengoed. Één daarvan is Ex Situ In Situ waarbij kunstenaar Paul de Kort ornamenten van de Domtoren verwerkte. Het kunstwerk gaat een relatie aan met de zes bomen die er al stonden. Deze volwassen platanen verhuisden in 2013 van Domplein naar het Máximapark, met in hun kluit archeologische objecten uit de middeleeuwen en Romeinse tijd.
Kasteel De Haar
Kasteel de Haar is een monumentaal kasteel in het Utrechtse dorpje Haarzuilens. Het is het grootste kasteel van Nederland. Het werd vanaf 1892 op de ruïne van het oude kasteel gebouwd in neogotische stijl. De Haar bestaat uit een omvangrijk terrein waarin zich naast het hoofdgebouw onder meer bijbehorende tuinen en gebouwen bevinden, zoals een kapel. Het naastgelegen dorp heeft een sterke relatie met het kasteel en het geheel valt onder beschermd dorpsgezicht. Park en tuinen zijn ontworpen door de tuinarchitect Hendrik Copijn, in nauwe samenwerking met Pierre Cuypers. Het park is aangelegd in Engelse landschapsstijl, met waterpartijen, boomgroepen, romantische paadjes, bruggetjes en doorkijkjes.
Hamtoren
De Hamtoren is het restant van kasteel Den Ham en is in eerste instantie als woontoren gebouwd. Vermoed wordt dat het rond 1260 is gebouwd waarbij strategisch voor een inham van de oude Rijnloop werd gekozen omdat het daarmee beter verdedigbaar werd. Met de toren kon de eigenaar macht uitoefenen op de omgeving. Rond 1872 was het kasteel in vervallen toestand en werd het, op het fundament van de oorspronkelijke toren en de later toegevoegde toren na, afgebroken. Zo’n 100 jaar later werd de enige overgebleven toren gerestaureerd, en rond 2020 nogmaals.