De rondwandeling langs sociale woningbouw start en eindigt aan de noordzijde van Amersfoort Centraal. In westelijke richting kruisen we eerst het zuidelijke deel van het Soesterkwartier. Een klassiek tuindorp uit het begin van de vorige eeuw. Het noordelijke deel van het Soesterkwartier dateert van kort na de Tweede Wereldoorlog. Traditionele en zorgvuldig vormgegeven eengezinswoningen. Aan de noordelijke grens van de wijk juweeltjes van portieketagewoningen. We draaien richting oosten naar Jeruzalem. Industrieel bouwen in het Airey systeem. Kenmerkend voor de wederopbouwperiode. Verder richting oosten passeren we de wijk Kruiskamp. Met sociale woningbouw uit alle tijdperken vanaf de Woningwet van 1901. In de wijk Schuilenburg bereiken we het meest oostelijke punt van onze stadwandeling. Hier vormde stedenbouw op basis van vaste ‘stempels’ met steeds dezelfde structuur van bouwblokken en ruimtegeleding de basis. Zo’n 60 jaar na de bouw is de herstructurering volop gaande. Bedoeld om meer diversiteit in woningtypes, woonmilieus en eigendomsverhoudingen te realiseren. Juist ten zuidoosten van de binnenstad verkennen we de sociale woonbuurten van de wijk Randenbroek. Vooral traditionele en zorgvuldige architectuur uit de jaren 50. Veel aandacht voor gevelgeleding en detaillering. Hierna kruisen we de binnenstad aan de noordzijde, juist binnen de singel. Straatjes met het karakter van een tuindorp en een idyllisch woonhofje van voor de Tweede Wereldoorlog. Tenslotte bereiken we weer Station Amersfoort via het Eemplein. Een grootschalige actuele gebiedsontwikkeling juist noordelijk van binnenstad en spoor. Met een fors aandeel sociale woningbouw.

Het woongebied in de jaren 50 in traditioneel metselwerk gerealiseerd. Let in de Dreef en omgeving op de prachtige voordeurkozijnen met daarin een verhoogd bovenlicht voor de trapvide. Plus andere mooie details zoals de sierlijke doorvalbeveiliging van slaapkamerkozijnen en gevelmetselwerk waarachter het toilet- en badkamerkozijn gemonteerd zijn. De blokjes met portieketagewoningen aan het Vreeland vormen de begrenzing van de wijk. Juweeltjes!

Tegenover de traditionele wederopbouw staat systeembouw. Bedoeld om snel onderdak te bieden in tijden van extreme woningnood. Ook Amersfoort kent net als veel andere Nederlandse steden een wederopbouwwijk met als naam Jeruzalem in het Airey bouwsysteem. Verwijzing naar het oosten vanwege de witte uitstraling. En die volgt uit het gebruik van prefabbeton. De buurt staat inmiddels op de gemeentelijke monumentenlijst.

De Kruiskamp ligt juist noordelijk van de binnenstad van Amersfoort. Met sociale woningbouw uit alle perioden vanaf de Woningwet van 1901. Vooroorlogse woningen net buiten de singel. Eengezinswoningen en portieketagewoningen uit de wederopbouwperiode. Maar ook veel recente herstructurering met de nodige nieuwbouw in het sociale segment.

Oostelijk van de Ringweg stedenbouw van de wederopbouw op basis van ‘stempels’. Een vaste structuur van bouwblokken en open ruimtes, die zich steeds herhalen. Menging van laagbouw, middelhoog en hoogbouw. Van oorsprong volledig gerealiseerd in de jaren 60. Bedoeld om sociale samenhang te creëren. Binnen iedere ‘stempel’ een diversiteit aan woonvormen en openbare ruimtes. Herstructurering is volop gaande. Let op de spectaculaire kruising tussen Hogeweg en Operaweg. Doorgaand verkeer onder het viaduct door met hoogbouw als nieuwe poort naar de wijk.

De wijk is ontwikkeld in traditionele bouwstijl vanaf de jaren 50. Juist zuidelijk van de binnenstad. Veel eengezinswoningen. Aan de Haydnstraat een markant driehoekig plein met zowel portieketage- als galerijwoningen. Strakke gevelgeleding met metselwerk en forse schoorstenen in hetzelfde ritme. Keurig uitgelijnde speklagen op de begane grondlaag. Siermetselwerk als borstwering.

Aan de noordzijde van de binnenstad, juist binnen de singel, een tweetal woningcomplexjes uit de beginfase van de sociale sector. De Celzusterenstraat en omgeving hebben een echt tuindorpkarakter, dat bij de recente renovatie waar mogelijk geconserveerd is. Het Dreyershofje ligt verstopt achter een tweetal poorten en dateert van 1938. De architect heeft getracht de historische sfeer van de binnenstad in hofje en gevels te vangen.

Amersfoort realiseert juist noordelijk van de historische binnenstad een compleet nieuw stadsdeel. Met zowel wonen als werken en de nodige voorzieningen. Als een soort ‘spiegel’ voor het historische centrum. En bedoeld om te versteken en niet om die binnenstad uit te hollen. Rondom het Eemplein veel nieuwe sociale huurwoningen. Bedoeld om dit nieuwe stadsdeel voor iedereen bereikbaar te maken.